18.1 Aandelenkapitaal

Het eigen vermogen vormt een buffer om mogelijke verliezen op te vangen, dit is de garantiefunctie van het eigen vermogen.
Aandelen zijn bewijzen van deelname in het aandelenkapitaal van een nv of bv. De nominale waarde is het bedrag dat op het aandeel staat. De koerswaarde laat het bedrag zien dat je voor het aandeel moet betalen als je het wilt kopen.
De emissiekoers is een door de onderneming vastgestelde prijs waartegen beleggers nieuwe aandelen kunnen kopen.
Bij het aandelenkapitaal onderscheiden we de volgende begrippen: Maatschappelijk (of statutair) aandelenkapitaal - aandelen in portefeuille = geplaatst aandelenkapitaal

Maatschappelijk aandelenkapitaal is het totaalbedrag dat de nv aan aandelen mag uitgeven.
Geplaatst aandelenkapitaal is het maatschappelijk aandelenkapitaal verminderd met het bedrag van de niet-uitgegeven aandelen.

Een belegger is iemand die effecten koopt in de verwachting eraan te kunnen verdienen.

Het dividend is de winstuitkering voor de aandeelhouders. Koerswinst is de waardestijging van de aandelen.

Een tantième is een winstuitkering voor commissarissen en personeelsleden. Een andere beloning voor deze groep en personeel kan ook een optie zijn.

18.2 Preferent aandelenkapitaal

Sommige ondernemingen geven preferente aandelen uit. Dat zijn aandelen waarbij de houders van preferente aandelen op de een of andere wijze voorrechten genieten boven de houders van de gewone aandelen. De preferentie kan betrekking hebben op:

• de winstuitkering
• de uitkering bij liquidatie
• de zeggenschap (prioriteitsaandelen)

18.3 Emissie van aandelen

Een prospectus is een brochure waarin alle bijzonderheden over een aandelenemissie zijn opgenomen. Bij een emissie van aandelen ken een bv/nv aandelen plaatsen.

• a pari: de emissiekoers is gelijk aan de nominale waarde
• boven pari: de emissiekoers is hoger dan de nominale waarde. Dan ontstaat agio, dit  is het verschil tussen de emissiekoers en de nominale waarde.
• beneden pari: de emissiekoers is lager dan de nominale waarde.

18.4 Reserves

Een reserve is dat deel van het eigen vermogen dat niet uit geplaatst aandelenkapitaal en winstsaldo bestaat.

Soorten reserves:

• winstreserves, onderverdeeld in:
• herwaarderingsreserve, die ontstaat bij de opwaardering van duurzame productiemiddelen;
• agioreserve, deze ontstaat bij een verschil tussen de nominale waarde van de geplaatste aandelen en de emissiekoers.

Formele reserves zijn reserves die credit op de balans staan.

Materiële reserves zijn reserve-activa, deze staan debet op de balans. Vaak zijn dit beleggingen die snel in geld zijn om te zetten.

Redenen voor reservevorming:

• vergroten van het weerstandsvermogen van de onderneming;
• vervangen van vreemd vermogen door eigen vermogen;
• er hoeft bij uitbreiding geen beroep te worden gedaan op de vermogensmarkt;
• dividendstabilisatie (als de onderneming ernaar streeft elk jaar eenzelfde percentage dividend uit te keren).

18.5 Intrinsieke waarde

Intrinsieke waarde van de onderneming: bezittingen verminderd met het vreemd vermogen -> intrinsieke waarde = eigen vermogen.

De intrinsieke waarde van een aandeel is: (geplaatst en gestort kapitaal + alle reserves + [onverdeeld] winstsaldo)/aantal geplaatste aandelen = eigen vermogen/aantal aandelen.

De beurskoers wordt beïnvloed door: vraag en aanbod, intrinsieke waarde per aandeel, winst- en toekomstverwachtingen, speculatie en geruchten. 

18.6 Dividend

De winst van een nv of bv komt toe aan de aandeelhouders. De uitkering die zij ontvangen wordt dividend genoemd. We onderscheiden stockdividend (in aandelen) en cashdividend (in geld).

Het dividendpercentage heeft altijd betrekking op de nominale waarde van de aandelen.

Berekening dividend: dividendbedrag/geplaatst aandelenkapitaal x 100% of: dividend per aandeel/nominale waarde per aandeel x 100%.

Voordelen van stockdividend ten opzichte van cashdividend voor de onderneming: lagere afname liquide middelen, mogelijk minder lenen en toename van het eigen vermogen.

Nadeel: door de toename van het nominaal geplaatst aandelenkapitaal moet de onderneming in de toekomst over een hoger geplaatst aandelenkapitaal dividend uitkeren.

Voor de aandeelhouders:

• voordeel van stockdividend ten opzichte van cashdividend: de extra aandelen die ze tegen een hogere waarde dan de nominale waarde kunnen verkopen:
• nadelen: stockdividend vergt extra moeite om in contanten om te zetten en nog minder goed verkoopbaar bij een slechte situatie van de onderneming.