32.1 Kosten

In de voorcalculatie wordt een begroting gemaakt van de verwachte kosten om een product te maken en in nacalculatie berekenen we de werkelijke kosten van de productie. We gaan hier uit van de kostenindeling in variabele en constante kosten en verwerken bij de berekening van de kostprijs alle kostensoorten (integrale kostprijs).

Standaardkosten zijn die kosten die een onderneming moet maken wanneer de productie plaatsvindt onder normale omstandigheden.

De standaardkostprijs is de som van de toegestane (standaard)kosten, meestal berekend per product.

Twee technieken om de integrale kostprijs te berekenen zijn

• delingscalculatie
• berekening met een opslagpercentage

Bij de delingscalculatie vinden we de kostprijs met de formule: C/N + V/B.

Een kostprijs per uur op basis van constante en variabele kosten kunnen we ook via een machine-uurtarief berekenen. Het machine-uurtarief berekenen we eveneens als C/N + V/B.

Met een opslagpercentage om de toegestane totale kosten te berekenen leg je een opslag voor dekking van de constante kosten op de variabele kosten. De variabele kosten + opslag voor constante kosten zijn dan de totale toegestane kosten.

32.2 Efficiencyresultaten

Bij variabele kosten kunnen zich efficiencyresultaten en prijsresultaten voordoen. Een efficiencyresultaat komt voor als er meer of minder van een productiemiddel wordt gebruikt dan toegestaan; een prijsresultaat ontstaat als de werkelijke prijs afwijkt van de toegestane prijs.

De prijsresultaten en efficiencyresultaten bij elkaar noemen we het budgetresultaat op variabele kosten.

De formule om een efficiencyresultaat te berekenen, is: (sh – wh) × sp.

32.3 Prijsresultaten

Formule van het prijsresultaat: (sp – wp) × wh

Een budget geeft aan welk bedrag mag worden besteed aan een bepaalde zaak; het budget is dus gelijk aan de toegestane kosten en het budgetresultaat is het verschil tussen de toegestane kosten van de werkelijke afzet en de werkelijke kosten van deze afzet.

32.4 Resultaten op constante kosten

Op constante kosten kunnen zich voordoen:

• bezettingsresultaten;
• efficiencyresultaten;
• prijsresultaten.

Deze resultaten bij elkaar noemen we het budgetresultaat op constante kosten. We kunnen dit budgetresultaat berekenen door alle deelresultaten te berekenen en bij elkaar te tellen of door de werkelijke kosten te verminderen met de toegestane kosten.

Het bezettingsresultaat geeft aan in welke mate de constante kosten worden gedekt (terugverdiend). Het bezettingsresultaat wordt gevonden met de formule: (B – N) × (C/N).

• Bij onderbezetting B < N is er een nadelig bezettingsresultaat.
• Bij overbezetting B > N is er een voordelig bezettingsresultaat.

Ook op constante kosten kan een efficiencyresultaat voorkomen (als bijvoorbeeld meer machine-uren worden gebruikt dan toegestaan). We gebruiken de ‘gewone’ formule om een efficiencyresultaat te berekenen: (sh – wh) × sp.

Het prijsresultaat op constante kosten berekenen we als: toegestane constante kosten bij de normale productie en/of afzet verminderd met de werkelijke constante kosten.